©2008, 2009 Alle rechten voorbehouden
Stadswandelingen & Geschiedenis
InZicht
zwolle
Bethlehem kerk en Refter.
De Bethlehemkerk stamt uit 1309 en is daarmee één van de oudste gebouwen van Zwolle.
Dit gebouw maakte, samen met een aantal omringende gebouwen, deel uit van het Klooster Bethlehem van de Augustijner koorheren.
Het klooster is gesticht door de Deventer kanunnik en deken Bernard van Vollenhove, in zijn woning te Zwolle, genaamd de hof van Vollenhove.
De voormalige Bethlehemkerk in Zwolle
Bij de grote stadsbrand van 1324 ging een belangrijk deel van de kloostergebouwen te gronde, maar de kapel bleef onbeschadigd.
In 1332 werd een aflaat ingesteld ten behoeve van het door brand geteisterde klooster, en in 1333 een aflaat voor allen die het koor van de kloosterkerk en de drie altaren aldaar bezochten of anderszins de kerkfabriek bevoordeelden.
Op feestdagen kon de kapel de grote toeloop van het volk haast niet bevatten.
Het klooster kreeg veel schenkingen en kwam tot welstand.
In latere jaren werden koor en kapel vergroot en verbeterd.
Rutger van Zon, die van 1411 tot 1451 de eerste rector was van het klooster van de Broeders des Gemenen Levens in Hulsbergen bij Hattem, liet zijn fraters niet alleen steen bakken voor het bouwen van de eigen klooster gebouwen, maar liet ook steen maken die hij verkocht voor het bouwen van het koor van de kerk van Bethlehem in Zwolle.
In 1430 werd Bethlehem opgenomen als lid van de Windesheimer Congregatie.
Na de hervorming is het klooster opgeheven en gesloopt, met uitzondering van de Kloosterkerk ( thans De Proosdij) en een gebouwengroep ten zuidoosten van de kerk, die bekend staat als het Reventer of Refter, waarin zich waarschijnlijk het refectorium (de eetzaal) heeft bevonden.
In 1980 wordt de kerk gerestaureerd.
De waardevolle middeleeuwse schilderingen en gewelfversieringen in de kerk worden gerestaureerd.
Verder wordt het dak vernieuwd en wordt metselwerk opnieuw gevoegd.
Vanaf die tijd heeft het gebouw ook weer een kerkelijke functie.
In 1998 wil de hervormde gemeente opnieuw van de kerk af. Daartoe wordt een bestemmingswijziging voor het gebouw gevraagd.
De kerk wordt verkocht.
Sindsdien heet de kerk De Proosdij en is het een horecagelegenheid.!
De Refter -
Naast de Bethlehem kerk staat het Refter gebouw.
Ook dat behoort tot één van de oudste gebouwen van Zwolle.
Omdat het van steen was, ging het niet verloren in de grote brand van Zwolle.
Het gebouw heeft nog dichtgemetselde ingangen naar het onderaardse gangenstelsel van Zwolle, bedoeld als vluchtroutes ten tijde van belegering.
Het was oorspronkelijk een bijgebouw (eetzaal?) van het klooster Bethlehem.
Na de reformatie is het gebouw gebruikt als vergaderruimte van de gilden, als sportschool
voor scherm-
Ook hebben in het Refter exposities plaatsgevonden en heeft het gebouw dienst gedaan als museum.
Begin twintigste eeuw vond de gemeentelijke Handelsschool onderdak in het Refter en later de VVV.
Nu is het Refter in gebruik als kerkelijk wijkgebouw.
De gebrandschilderde ramen stammen uit de tijd van de Handelsschool (eerste helft twintigste eeuw).
De voorstellingen op de ramen gaan over handel, industrie en onderwijs.
