©2008, 2009 Alle rechten voorbehouden
Stadswandelingen & Geschiedenis
InZicht
Home > Steden > Eindhoven > Wederopbouw
eindhoven
Wederopbouw plan Eindhoven.
Wederopbouw plan Eindhoven 1946.
Direct na de oorlog werden er voortvarend plannen gemaakt om de wederopbouw ter hand te kunnen nemen.
In het Wederopbouwplan 1946 (foto 1) werden de volgende zaken aangepakt:
- het hoogspoor
- de wegverbindingen tussen Eindhoven en Woensel
- invulling van de gebombardeerde gebieden, met versterkte centrumfunctie.
Wederopbouw Eindhoven mogelijkheden door oorlog en hoogspoor.
Door de oorlogsverwoestingen en de verplaatsing van de spoorlijn waren er grote gebieden beschikbaar gekomen waar de wederopbouw van de grond af gestalte kon krijgen.
Foto 2 laat zien hoe het gebied van de Demer, kijkend in noordelijke richting naar de spoorbaan, er in 1947 bijlag.
Foto 3 toont de bebouwingsmogelijkheden in de spoorzone.
Start van de wederopbouw Eindhoven.
De uitvoering van het wederopbouwplan verliep heel wat trager dan het opstellen ervan.
Dat is een kwaal waar Eindhoven, ook in later jaren, vaker mee te kampen had.
Het plannen maken gaat goed, vaak met veel publiciteit.
Het plannen realiseren gaat heel wat moeizamer.
In veel gevallen komt er helemaal niets van terecht.
Het wederopbouwplan bleef dit lot bespaard.
Het is uiteindelijk wel uitgevoerd.
De vertraging zat hem o.a. in:
- begrenzing van het opbouwgebied;
- goedkeuring rijksoverheid, nodig voor financiering van de plannen;
- onteigeningen;
- personeelsgebrek bij de gemeentelijke dienst Gemeentewerken.
Hoe dan ook, eind jaren 40 werd gestart met de herbouw.
Bij de Demer begint de victorie!
Om de herbouw te stimuleren werd voorrang verleend aan de “kop van de Demer” en het C&A gebouw aan wat nu het 18 Septemberplein heet (foto 4).
Het is een, voor die tijd, enorm groot, imponerend winkelpand.
De opening in 1952 was voor Eindhoven een heel belangrijke gebeurtenis.
De ellende van de oorlog was voorbij, de nieuwe tijd was begonnen!
De wederopbouw architectuur en stedenbouw in Eindhoven.
Het architectenbureau Van der Laan werd aangewezen om de herbouw plannen te beoordelen.
Het voerde een strak regime over de vormgeving van de straatwand.
Als u nu in gedachten op het 18 Septemberplein met uw gezicht naar C&A gaat staan, dan ziet u rechts het begin van de Demer en links het begin van de Hermanus Boexstraat.
Deze twee wederopbouw straten tonen een totaal verschillend karakter.
Interessant is hoe dat zo gekomen is.
De Demer (foto 5) lijkt wel wat op een vooroorlogse winkelstraat, met panden met verschillende hoogten en heel verschillend uiterlijk.
Iedere (trotse) eigenaar heeft voor de wederopbouw een eigen architect aangetrokken.
Bijna alle Eindhovense architectenbureau’s hebben een bijdrage aan de wederopbouw geleverd.
De Demer is daarmee een gaaf voorbeeld geworden van de wederopbouw architectuur uit de jaren 50.
Heel anders ziet de Hermanus Boexstraat eruit (foto 6).
Hier geen individueel ontworpen panden, maar een totaal ontwerp van één architect, Eykelenboom, van een Rotterdams bureau.
Geen wonder dat de Lijnbaan in het wederopbouwende Rotterdam als inspiratiebron diende.
De Hermanus Boexstraat is in 1957 opgeleverd.
U ziet, in 5 jaar is een enorme omslag gemaakt in het denken over winkelstraten.
Al snel na het gereedkomen van de Demer ontstond in de gemeenteraad onvrede met het resultaat.
Ik typeer het maar in mijn eigen woorden: men vond het kleinstedelijk gepruts.
En dat paste niet bij de grenzeloze ambities van het toenmalige Eindhoven.
De stad had behoefte aan moderne architectuur.
Vandaar de omslag naar het “Lijnbaanachtige” van de Hermanus Boexstraat.
Historische betekenis van het wederopbouw erfgoed van Eindhoven.
Nu, ruim 50 jaar later, kan je met wat meer afstand kijken naar de discussies van toen.
Het resultaat is dat de Demer, C&A, Bijenkorf en Hermanus Boexstraat samen een gaaf
ensemble van de wederopbouw architectuur en -
De betekenis hiervan voor het nageslacht stijgt uit boven het lokale Eindhovense belang.
Ik hoop van harte dat dit ensemble door de beleidsmakers blijvend in het hart wordt gesloten.
